In een donkere ruimte speelt een film begeleid door frivool pianospel. Er is een schedel van een dier te zien die langzaam lijkt te kristalliseren. De schedel verandert geleidelijk en soms abrupt van kleur. De toeschouwer hoeft zich enkel te verwonderen over de beelden die beangstigend en tegelijkertijd fascinerend zijn. Het is precies wat de Vlaamse beeldend kunstenares Fia Cielen (1978) in haar eerste solotentoonstelling Myths of the Near Future in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond te Amsterdam probeert te bewerkstelligen.
Cielen is van mening dat in onze huidige samenleving te weinig plaats wordt geboden voor echte verwondering. Volgens haar hebben de wetenschap en techniek de mensheid geholpen de wereld te leren begrijpen, maar daarmee is de verwondering gestorven. In de tentoonstelling biedt Cielen, als liefhebber van de donkere romantiek, ruimte aan de teloorgang van de verwondering. De bezoeker moet zich daarom een weg banen door de duisternis. De nachtzijde van het bestaan toont zich belangrijker dan de heldere ratio. De ratio ontkent immers het bestaan van mysteriën, waardoor het geen kans biedt voor betovering of vervoering.
De expositie concentreert zich voornamelijk op sculpturen, die in de verschillende ruimtes dramatisch worden uitgelicht. Het zijn koraalachtige structuren op sterk water en gekristalliseerde schedels afkomstig van beesten geplaatst onder stolpen. De vreemde objecten worden allen op sokkels gepresenteerd, waardoor de toeschouwer als het ware dwaalt door een rariteitenkabinet. De objecten lijken daardoor naar een ander universum te verwijzen, waar de natuurwetenschap uit het verleden en fantasieën over de toekomst met elkaar zijn versmolten.
Met een zwarte kubus weet Cielen de ratio van de bezoeker te bevragen en een kinderlijke nieuwsgierigheid op te wekken. Voor de bezoeker bij deze kubus kan komen, moeten twee sculpturen gepasseerd worden. De sculpturen zijn allebei dieren van de nacht; een katachtige en een uil. De beesten zijn zo donker als de ruimte en alleen hun ogen lichten op. Beide sculpturen zijn geplaatst op een hoge sokkel, waardoor ze lijken te functioneren als sfinxen: Het mythologische wezen dat heiligdommen bewaakt. Op de kubus is een patroon van licht waarneembaar. Degene die de wachters passeert ziet dat het licht voortkomt uit de kubus. Dit nodigt uit tot een nadere bestudering van het object. Gedreven door de nieuwsgierigheid ontstaat het besef dat de kubus een klein aandoenlijk wezen van goud herbergt. Maar door de sfeer die Cielen om het gouden schepsel heen heeft gecreëerd en doordat het wezentje versteend is in actie, geeft het kunstwerk de bezoeker een unheimisch gevoel.
Dit gevoel komt terug bij het bezichtigen van de enige tekening in de tentoonstelling. De tekening bevat alleen donkere kleuren, en heeft ook een mysterieus dierlijk wezen als onderwerp. Het wezen zijn verschijning is enigszins beangstigd, maar doordat het wezen fijn is getekend, wordt een contrast gecreëerd. De kleine oplichtende oogjes, de aaibare vacht, nemen de vrees voor het wezen weg. Het is dat monster dat lang geleden onder je bed woonde. Zo maakt Cielen iets wat voortgekomen is uit angst en temt het tot een lieflijke fantasie.
Met Myths of the Near Future weet Cielen bezoekers mee te nemen in een droom, waar de verwondering wordt opgeroepen en de ratio uitgebannen. Toch blijven de methoden om de bezoekers in vervoering te brengen duidelijk zichtbaar; de duistere ruimtes, de theatrale belichting en de hoge sokkels. Maar de werken van Cielen zijn meer dan enkel een ervaring, doordat in haar werk het spel tussen de ratio en de verwondering zichtbaar is. Ze is in staat de tegenstellingen licht en donker te verenigen, waardoor ze een wonderlijke wereld creëert van weerzinwekkende schoonheid.
