In De Brakke Grond onderging ik onlangs een ‘aanslag zonder gevolgen’. Samen met 99 andere vrijwilligers begaf ik mij op pantoffels, in beveiligingspak en met bivakmuts en motorhelm op in de tuinzaal van het cultuurhuis. De Belgische kunstenaar Pieter Van den Bosch (1983) had voor de gelegenheid honderd met lichtgevende verf gevulde zakjes aan het plafond gehangen. Gedurende de ‘aanslag’ explodeerden deze verfbommetjes met keiharde knallen stuk voor stuk in de donkere zaal.

Het was bemoedigend deze uitdaging met vele anderen aan te gaan. Het idee dat ik mij slechts met de anderen mee moest laten voeren, stelde mij gerust. Daarbinnen had ik zo mijn eigen onzekerheden. Was ik nu echt de enige die nog haar oordoppen in moest doen, nu de lichten doofden, ik mijn helm op had en het geknal ieder moment kon beginnen? En was ik de enige die niet haar lichaam onder controle had en bij iedere knal schokte? Het was een claustrofobische ervaring, temeer omdat je gevangen leek in het afsluitende beveiligingspak en helm en de ruimte zich telkens meer met damp en stank vulde. Het deed mij verlangen naar een uitgang.

Na afloop liep iedereen in slow motion door een rookgordijn naar buiten en passeerden als marsmannetjes de dinergasten in het eetcafé, waarna we een paar minuten later weer opgelucht in onze eigen kleding stonden. Inderdaad, alsof er niets gebeurd was. Deze aanslag, tevens de opening van de expositie, was het sluitstuk van een serie ‘aanslagen zonder gevolgen’ die de kunstenaar dit najaar initieerde in België en Nederland.

In deze explosieve vuurconstructies maakt hij telkens gebruik van een ander brandbaar materiaal: hout, ethanol, magnesium, propaan en buskruit. De aanslagen zijn toegankelijk voor toeschouwers, waarbij ze zo dicht mogelijk in, op, of tussen het vuur geplaatst worden en de bezoekers niet zelden zelf deelnemen aan het werk. Registraties van deze aanslagen zijn te zien in de grote theaterzaal die voor de expositie is omgebouwd tot een black cube.

Een andere bijzondere ruimtelijke interventie is de lichtmuur die is opgesteld aan de buitenkant van de tuinzaal. Opgestapelde TL-buizen blokkeren hier het zicht op de tuin en verlichten om de twee minuten de ruimte. In het donker lichten de verfspatten op die de verfbommetjes hebben achtergelaten en vormen een grillige sterrenhemel op de muren en het plafond. Ze vormen een afdruk van de ontploffingen; ze lichten steeds opnieuw in het donker op en kunnen op deze manier worden herbeleefd.

De nadruk op het beslissende moment van ontploffing en ontvlamming kenmerkt veel werk van Van den Bosch. Door een veilige constructie aan te bieden waarbinnen explosieve momenten plaatsvinden kunnen de toeschouwers zo dichtbij mogelijk komen. Onder het motto ‘vrees uw angsten maar wees vooral niet bang’ neemt de kunstenaar de toeschouwers liefkozend bij de hand en laat ons kijken naar onze angsten.

Even doordacht als onverwachts, even poëtisch als humorvol zijn ook zijn eerdere werken die te zien zijn in de expositie. In een installatie zijn werken te zien die zijn recente aanslagen in een ruimer kader plaatsen. Nog meer dan in zijn ‘aanslagen zonder gevolgen’ vormt de relatie tussen cultuur en natuur hier een rode draad. Zoals in het videowerk Jos (2009), waarin te zien is hoe de kunstenaar drie maanden samen leefde met het lammetje Jos. Of het werk Lighting the Forest (2009) bestaande uit vijf verschillende lichtconstructies die hij met TL-licht in het bos creëerde.

Verder biedt de tentoonstelling een inkijkje in Van den Bosch’ ijsexperimenten in Lapland, een oplichtende auto, vuurballen en een uitvaartdienst voor alle dode dieren die de kunstenaar gedurende één dag op de autoweg had verzameld. Zo flitsen er op de beeldschermen in de expositieruimte continu onverwachte werken voorbij. De Brakke Grond presenteert hier, niet voor de eerste keer, een sterke en opzienbarende tentoonstelling waarmee het zich als hedendaagse beeldende kunstinstelling stevig op de kaart zet.