Vriendelijk word ik op een doordeweekse avond in Amsterdam ontvangen door Marjet Zwaans. Momenteel heeft ze haar atelier aan huis. Ons gesprek begint aan de keukentafel en al vrij snel eten we opgewarmde, zelfgemaakte quiche. Gedurende ons gesprek loopt ze af en aan om nieuw werk te halen, aan het eind van de avond hangt een van haar foto’s Paper Light Frames (2013) aan de muur. Het werk is een wit vlak met daarin een aantal uitsparingen waar licht doorheen valt. “Mensen dachten dat het echt was, een oppervlakte met gaten”, ze laat de foto die al een tijdje opgeborgen was voor nu aan de muur hangen.
Zwaans studeerde in 2013 af aan de afdeling Fine Arts van Academie Minerva in Groningen. Momenteel is ze bezig met de masteropleiding Cultural Economics and Entrepreneurship aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Voor Zwaans, die ook een economische achtergrond heeft, is dit een natuurlijk vervolg. “Als kunstenaar creëer je, ben je op zoek naar mogelijkheden en dat is vergelijkbaar hoe een ondernemer naar de wereld kijkt.”
Na haar afstuderen ging Zwaans een half jaar naar Santiago, Chili. Daar maakt ze de tentoonstelling Cubo – No Tan Blanco (De kubus die niet zo wit is). Het is een presentatie die het wit van de white cube onderzoekt. Cubo – No Tan Blanco richt zich op de subjectiviteit van wit. Wit in een ruimte heeft vele kleuren en gradiënten door de lichtinval. Driedimensionale ruimte worden vlakken, lijnen en kleuren. Door kleurenwaaiers ernaast te leggen onderzoekt Zwaans de eigenlijke ruimte en de kleur die deze heeft. Ze onderzoekt het ogenschijnlijke egale wit.
Deze nauwkeurige analyse ligt ten grondslag aan al haar werk, wat vaak foto’s zijn. “Ik gebruik fotografie. Ik gebruik het om iets te laten zien. Ik wil laten zien hoe je kunt kijken en hoe het je verandert. Hoe leuk het is om goed te kijken.” “Toen ik voor het eerst de gebogen horizon [Big Comet 6°-72°, Sky-Land-Sky uit 1973, red] van Jan Dibbets zag was ik verbaasd. Dat wil ik ook laten zien, dacht ik.” Haar analyses zijn schatplichtig aan het werk van Dibbets, maar ook met een speelse eigenzinnigheid.
Een voorbeeld hiervan is Inconsistent Frame Possibility II; met tape kadert ze een foto van een papieren trapje. “Ik wilde het juist als foto laten zien: waar je naar kijkt bestaat niet meer. Als kijker wil ik je sturen, zelf heb ik eromheen gelopen. De foto is het beste perspectief om te kijken.” Haar werk bestaat niet alleen uit foto’s. Een voorbeeld hiervan is het werk Dimensions Variable (2014), een meetlijn van dertien centimeter geprint op een ballon. De afstanden op de lege ballon komen overeen met de numerieke standaard. De inhoud van de ballon is causaal verbonden met de definitie van die afstanden. Zwaans onderzoekt de flexibiliteit van ruimte, hoe ruimte beweegt en waar ruimte ophoudt.
Voor deze Vrijplaats maakte Zwaans een ruimte van het blad. Het vertrekpunt is het papier waar Tubelight op wordt gedrukt. Daar maakt ze een maquette van die ze vervolgens fotografeert. “Ruimte is lijnen en vlakken. Vooral lijnen. Maar toch ook vlakken als ik hier naar kijk.” Per vlak kiest ze voor een gemiddelde kleur. Het resultaat is dat de vlakken die allen van hetzelfde witte papier zijn gemaakt, veranderen van vorm en kleur. “Je voelt dat het klopt, maar je gelooft het niet helemaal. Dat is anders dan een zelfbedachte compositie getekend op papier. Het is belangrijk dat het komt uit een werkelijke situatie, hoe de papieren ten op zichten van elkaar zijn geplaatst in plaats van de vlakken te construeren. Je voelt dat het een foto is van een bestaande installatie.”
