Gepijnigde planten

Manon de Vries
Annegret Kellner, BIG ISLAND LIVISTONA, 2013 (foto: Dapiran Art Project Space)

Bloemen en vazen, van buiten lijkt de tentoonstelling Common Land van Annegret Kellner een lieflijk tafereel. Maar eenmaal binnen overvalt je al snel een ander gevoel; de  tentoonstelling legt confronterend de destructieve verhouding tussen mens en natuur bloot. Common Land refereert naar de gemeenschappelijke grond die mens en natuur delen. Kellner toont hoe de mens als vanzelfsprekend gebruik maakt van de natuur zonder bezig te zijn met de gevolgen van dit gebruik.

Wanneer je de galerie binnenkomt staan er betonnen vazen op de grond, waar bloemen in hebben gezeten. Dit soort vazen zijn ook onderwerp in de fotoserie Your Everlasting Odour, die in dezelfde ruimte hangen. Voor deze serie vulde Kellner een vaas met bloemen met beton in plaats van water. Zodra het beton was uitgehard werd de vaas kapotgeslagen, zodat de bloemen in een urn zijn achtergebleven. Het grijze tijdloze steen vormt een mooi contrast met de planten die langzaam in het cement verdrogen. Het verstikkende van de vaas en het leed dat mensen aan planten toebrengen, wordt pijnlijk duidelijk gemaakt.

Een minder subtiel maar wel zeer inspirerend kunstwerk is Big Island. Voor dit werk heeft Kellner een palm in een vierkant kader tegen een muur geschroefd, waardoor het lijkt alsof de plant achter of voor een raam staat. De niet weggewerkte grote schroeven en de zeer nauwkeurige doorboring van de bladeren hebben een fysiek effect op de toeschouwer. Het is alsof de toeschouwer zelf wordt doorboord. De keuze voor een palm en de naam van het werk verwijzen naar een exotisch oord, een verlangen van de mens om zelf in een paradijselijke omgeving ver van huis te zijn, en daarvoor de plant in zijn woonkamer op te offeren. Door de doorboring krijgt de palm (die in het christendom symbool staat voor de overwinning op de dood) ook een religieuze lading – en al helemaal doordat de plant aan zijn lot lijkt te willen ontkomen. Hoewel hij verdoemd lijkt, probeert de palm zich uit zijn kader los te vechten. Dit doet de plant in een voor ons bijna tijdloos en stil verzet. Bladeren komen los van het kader doordat de plant door blijft groeien. De natuur gaat de strijd aan tegen het vierkante steriele door mensen gemaakte kader. Ze geeft niet op.

Intrigerend en hypnotiserend in de witte galerie is een video van een palm die Kellner in de branding heeft geplant, en nu in plaats van in zoet water in zout water staat. De palm lijkt door de beweging van de golven in een heftige storm te staan, die hard aan de bladeren rukt. Door de beweging van de bladeren en het water ontstaat er een dans waar de toeschouwer in mee wordt gezogen. Het geluid van het water vult de galerie en geeft de tentoonstelling een extra dimensie. Hoewel de ruimte is gevuld met water snakken de in betonnen vazen gegoten bloemen tevergeefs naar water. De enige plant in de ruimte die zichtbaar water krijgt, is onderhevig aan zijn enorme krachten en wordt door het zoute water verstikt. Ongeacht het medium dat Kellner gebruikt zijn het vaak eenvoudige ingrepen die haar werk zo sterk maken.

De planten in haar werk worden gemarteld, ze moeten zich overgeven aan de zwaartekracht, of ze worden blootgesteld aan een totaal nieuwe maar ook vijandige omgeving. Het creëert op ironische wijze bewustwording en tegelijkertijd is het een conflictueuze en louterende ervaring. 

Annegret Kellner, YOUR EVERLASTING ODOUR (2011/2012)